Ipuina Zuhaitz eta urrezko meategia

Zuhaitz mendiz eta basoz inguratutako herri txiki batean bizi zen baserritarra zen. Bere izenak euskaraz “zuhaitza” esan nahi zuen, natura maite zuelako eta landareak eta animaliak zaintzen zituelako. Zuhaitz pozik zegoen bere bizitza soilarekin, baina ezin zuen gauza bera esan auzokideei buruz. Herria errege gaizto batek gobernatzen zuen, eta zerga oso altuak ordaintzera behartu zituen eta beren lurrak etengabe lan egitera behartu zituen. Erregea urruneko gaztelu batean bizi zen eta ez zitzaion inoiz axola bere herriaren ongizateaz. Dirua eta boterea bakarrik interesatzen zitzaion.

Egun batean, Zuhaitz basoan egurra biltzera atera zen. Zuhaitzetatik zihoala, arreta deitu zion zerbait ikusi zuen. Inoiz ikusi ez nuen kobazuloa zen. Jakin-minez, sarrerara hurbildu eta kanpora begiratu zuen. Kobazuloaren barruan, urrezko argi bat zegoen, biziki distira egiten zuena. Zuhaitz kontu handiz sartu zen eta hitzik gabe geratu zen. Kobazuloa urrez beteta zegoen! Txanponak, bitxiak, lingoteak eta koroa ere bazeuden. Zuhaitzek ezin zituen begiak sinetsi. Nola zen posible basoan hainbeste urre ezkutatuta egotea?

Zuhaitzek uste zuen urre horrek bere herriaren bizitza alda zezakeela. Auzokideen artean banatuz gero, erregeari zergak ordaindu eta bizimodu hobea izan zezaketen. Baina bazekien erregea oso jatorra zela eta urre meategiaren berri jakinez gero, haiek kendu eta kontatu ez izanagatik zigortuko zituela. Beraz, Zuhaitzek ideia bat izan zuen. Urre meategiaren sekretua gordetzea eta bere lagun hurbilenei soilik kontatzea erabaki zuen. Elkarrekin, urrea pixkanaka atera eta euren etxeetan ezkutatu ahal izango zuten. Horrela, erregeak ez zuen ezer susmatuko eta haien altxorraz gozatu ahal izango zuten.

Zuhaitz kobazulotik irten eta herrira itzuli zen. Bidean bere lagunak ezagutu zituen: Amaia, ardiak zaintzen zituen artzaina; Jon, zurezko altzariak egiten zituen arotza; eta Miren, herriko ogirik goxoena egiten zuen okina. Zuhaitzek basoan aurkitutakoa kontatu zien eta urrea lortzen laguntzeko eskatu zien. Bere lagunak oso harrituta zeuden, baina baita pozik ere. Erregearen uztarripean bizitzeaz nekatuta zeuden eta bizimodu hobea izan nahi zuten. Beraz, Zuhaitzen proposamena onartu eta lanari ekin zioten.

Egunero, gaua sartzen zenean, Zuhaitz eta bere lagunak kobazulora joaten ziren eta urre pixka bat ateratzen zuten. Zakuetan sartu eta euren etxeetara eraman zuten. Bertan, ohe azpian, armairuen barruan edo tximinien atzean ezkutatzen zuten. Inor ez zen konturatu zertan ari ziren. Erregeak zergak biltzen jarraitu zuen eta nekazariek beren lurretan lanean jarraitu zuten. Baina pixkanaka, herriko bizimodua aldatuz joan zen. Zuhaitz eta bere lagunak janari gehiago, arropa gehiago, tresna gehiago eta behar zituzten gauza gehiago erosten hasi ziren. Beren urrea partekatzen hasi ziren, gainera, zailtasunak zituzten beste auzokideekin. Herria pozez eta itxaropenez bete zen.

Baina egun batean, erregeak jakin zuen zer gertatzen ari zen. Herrian zeukan espia batek esan zion baserritarrek diru gehiago zutela eta hobeto bizi zirela. Erregea oso haserretu zen eta dirua nondik ateratzen zuten jakin nahi zuen. Beraz, bere soldaduak bidali zituen nekazarien etxeak aratzera. Soldaduek ezkutuko urrea aurkitu eta dena hartu zuten. Zuhaitz eta bere lagunak ere harrapatu eta gaztelura eraman zituzten. Han, erregeak urrea non lortu zuten galdetu zien. Zuhaitzek eta bere lagunek ez zuten ezer esan nahi. Erregea haserretu zen eta esan zien ziegan itxiko zituela eta urre guztia gordeko zuela.

Baina Zuhaitzek eta bere lagunek ez zuten amore eman. Ihes egiteko eta urrea berreskuratzeko plana zuten. Erregea urrea zenbatzen distraituta zegoen bitartean, Zuhaitzek esan zion urre meategiaren sekretua esango ziola bere lagunekin joaten uzten bazion. Erregeak, oso zikoitsua zena, onartu zuen. Zuhaitzek esan zion urre meategia basoan zegoela, zuhaitz oso handi eta zahar baten ondoan. Erregeak bere soldaduei hara eramateko agindu zien. Zuhaitz eta bere lagunak haiekin joan ziren, baina bidean, ihes egitea eta gaztelura itzultzea lortu zuten. Bertan, lapurtutako urrea hartu eta preso zeuden beste baserritarren artean banatu zuten. Orduan, gaztelutik irten eta herrira itzuli ziren.

Bitartean, erregea eta bere soldaduak basora heldu ziren eta Zuhaitzek kontatu zien zuhaitzaren bila ibili ziren. Aurkitu zuten eta ondoan kobazulo bat zegoela ikusi zuten. Kobazuloan sartu ziren, baina ikusi zutena ez zen espero zutena izan. Urrearen ordez, harri eta lokatz pila bat zegoen. Erregea konturatu zen Zuhaitzek engainatu zuela eta amorruz gorritu zen. Baina kobazulotik irten baino lehen, zarata bat zegoen. Zuhaitzek eta bere lagunek prestatu zuten tranpa bat zen. Kobazuloaren sarrera erori zen eta erregea eta bere soldaduak barruan harrapatuta geratu ziren. Inork ez zituen berriro ikusi.

Zuhaitz eta bere lagunak herrira itzuli eta garaipena ospatu zuten. Erregea engainatzea eta herria salbatzea lortu zuten. Berreskuratutako urrearekin erregeari zergak ordaintzeko eta bizimodu hobea izan ahal izan zuten. Erregearen tirania pairatzen zuten beste herri batzuei ere lagundu ahal izan zieten. Herria bakez eta oparotasunez bete zen. Zuhaitz eta bere lagunak pozik zeuden eta natura eta animaliak zaintzen jarraitu zuten. Eta horrela bukatzen da Zuhaitz eta urre meategiaren istorioa.